Google heeft 30 miljard, Amsterdam heeft niks

Ik las in de Financial Times dat Google zo'n 30 miljard dollar op de bank heeft staan. 30 miljard! Dat is 2x het bedrag dat het nieuwe kabinet in de komende 4 jaar moet bezuinigen. Aandeelhouders zeuren natuurlijk dat ze meer dividend willen, maar daar willen de oprichters Larry Page and Sergey Brin niet aan. Zij investeren dat geld liever in nieuwe dingen (dat is trouwens ook niet slecht voor de beurskoers).

De strategie is nu om in zoveel mogelijk nieuwe projecten en bedrijven te stappen, en dan maar kijken wat er werkt. Het mag ook heel gewaagd en risicovol zijn. Interessant is dat Google duurzaamheid als supergroeimarkt ziet. Het bedrijf investeert bijvoorbeeld mee in een gigantisch windpark in de Atlantische oceaan, omdat het verwacht dat de fossiele brandstoffen zo duur zullen worden dat windenergie op termijn rendabel wordt (en het is goed voor het imago want Google staat bekend als supergrootverbruiker met al die servers). Ook investeren ze in nieuwe duurzame transitsystemen voor steden. Die berg geld maakt het voor Google mogelijk om er een lange-termijn visie op na te houden en daar vervolgens ook echt werk van te maken. Google staat hier niet alleen, ook andere rijke bedrijven kijken ver buiten hun eigen sector en in de verre toekomst, en zijn niet vies van risico's.

Wat doen onze ‘cash-strapped’ steden met dit gegeven? Bedrijven willen investeren in nieuwe projecten, die pas over vele jaren geld gaan opleveren. Doet Amsterdam interessante proposities? Zet de stad alles op alles om hier dingen mogelijk te maken, nieuwe concepten uit te proberen, nieuwe futuristische duurzame projecten te bedenken en uit te voeren? Volgens mij kijkt Amsterdam (en de AIM) nog steeds vooral naar Den Haag , maar daar zijn de potjes toch echt heel leeg. Wordt het niet eens tijd voor een goed voorbereide handelsmissie van Van der Laan naar Googleplex, California?

Nature: Special issue on Science Cities

This week, Nature has a special issue about science cities. Which cities are the best for science? Where is science produced, and which cities publish the most influential science? The special issue is very informative and offers not only high quality articles but also interactive maps showing the scores of many cities in the world. As expected, large cities in the West and Japan dominate the ranks, with some smaller outliers like Boston. Asian cities are rapidly catching up. Amsterdam is in the main pack of Western European capital cities, and its position is relatively constant between 2000 and 2008.

The authors interviewed a number of leading researchers in the world. For me, as a urban economist, the interesting question is whether science produces wealth, and which cities are successful in transforming their knowledge base into economic activity. Here, the special issue offers little hard data, unfortunately, but quotes some interesting studies that confirm my own earlier research on knowledge cities. When it comes to generating wealth from science and technology, a few features seem necessary — but not sufficient. In general, bigger is better. A recent study found that new patents are granted disproportionately to larger cities. In this sense, great economic centres such as London, Tokyo and New York are bound to be science strongholds of a sort — even though their economic strength comes from other areas, such as financial markets. Some smaller cities capitalise on their knowledge base as well; the  anchoring presence of a large private research and development laboratory can inject huge benefits. Eindhoven is a good example.

http://www.nature.com/news/specials/cities/index.html

Veel Europees geld naar Polen: wat doen ze ermee?

Drie dagen in Bialystok geweest, een studentenstad met 300,000 inwoners (waarvan 50,000 studenten) in het Noordoosten van Polen. De stad is doordrenkt van geschiedenis, overal zijn sporen van geweld, machtwisselingen, opstanden en verwoestingen, zo kenmerkend voor dit deel van Europa.  Maar het is nu vooral een stad die vooruitkijkt en onderdeel van Europa wil zijn. Europees subsidiegeld is de drijfveer van alle beleid in dit arme deel van Polen. Er gaan vele miljoenen euro’s naartoe. Om optimaal te profiteren is de stad een efficiënte projectmachine geworden, overal wordt gebouwd, er komen nieuwe wegen, nieuwe bedrijventerreinen, nieuwe buslijnen en een nieuw stadion. En de binnenstad is heel mooi opgeknapt.

Zomaar een paar projecten, met bijbehorende subsidie:

Opera en concertzaal: €25 mjn

Vliegveld: €61,5 mjn

Special Economic Zone: €12,5 mjn (bedrijfsterrein zonder belasting)

Nieuwe treinstellen: € 9,5 mjn.

Voetbalstadion: € 26,8 mjn

Science Park: € 26,9 mjn

Industrieterrein: € 2,7 mjn.

Openbaar vervoer: € 59 mjn

Nieuwe wegen: € 62 mjn.

Meestal hoeft de stad maar 20% van de projecten zelf te financieren. Dat leidt tot een enorme versnelling van investeringen, maar er is ook wel een gebrek aan visie op het geheel, en vaak weinig kritische reflectie op nut en noodzaak van investeringen. Alles is erop gericht om het geld weg te zetten, en ik denk dat ze dat op lange termijn gaat opbreken. Het gaat trouwens niet alleen om hardware: belangrijk doel is ook het stimuleren van ‘innovatief ondernemerschap’ in de regio. Bedrijven worden ongelofelijk in de watten gelegd; ze krijgen vrijwel gratis kapitaal, R&D uitgaven worden voor 80% gefinancierd, en startende bedrijven krijgen zelfs geld om voor twee jaar hun exploitatie te dekken.  Stimuleer je zo ondernemerschap? Ik denk dat je bedrijven vooral leert hoe subsidieaanvraagformulieren op de juiste manier in te vullen, en zich te schikken naar de voorwaarden.

Ik kwam vooral voor het science park, en om te discussiëren over hun kenniseconomie, samen met een aantal experts uit andere landen. De stad is bezig om een ‘science & technology park’ aan te leggen, vrijwel volledig gefinancierd met Europees geld, maar wat moet er eigenlijk in dat park komen? De bestuurders van de stad zoeken naar oplossingen, en doen dat op een positieve en energieke manier. Ik vond de ambtenaren sterk opereren, en ze spreken vrijwel allemaal goed Engels. De ambitie is echt om de stad verder te brengen in de kenniseconomie, maar in de praktijk is dat niet zo eenvoudig. Veel bedrijven staan laag op de technologische ladder en innoveren nauwelijks; buitenlandse investeerders kiezen vaak voor Warschau of andere grotere steden. De groei moet echt van binnenuit komen. Samen met lokale mensen hebben we een aantal suggesties gepresenteerd aan de burgemeester. Die ziet ook alleen het neerzetten van een gebouw niet genoeg is. Het probleem zit’m vooral in de gebrekkige samenwerking tussen de universiteiten en de stad. Die werken volledig langs elkaar heen, en bovendien zijn de universiteiten erg naar binnen gericht. Waar heb ik dat trouwens eerder gezien?